مطالعه تنوع ژنتیکی در جمعیت botrytis cinerea جدا شده از گل رز در استان خوزستان و بررسی امکان کنترل بیولوژیک آن در شرایط آزمایشگاه

گل رز یکی از مهم ترین گونه های تجاری گل های بریده در جهان بوده که پرورش آن در استان خوزستان در حال گسترش می باشد. یکی از بیماری های مهم منطقه که به گیاهان زینتی و صیفی جات خسارت شدید وارد می نماید، بیماری کپک خاکستری با عامل botrytis cinerea می باشد. برای مطالعه ی این گونه، در زمستان 86، از گلخانه های شهرستان دزفول نمونه برداری به عمل آمد. جمعاٌ120 جدایه ی b. cinerea از قسمت های مختلف هوایی گیاه با استفاده از محیط کشت pda و mea جداسازی گردید. در این بررسی 50 جدایه ی b. cinerea از گلخانه های مختلف انتخاب شد و تنوع ژنتیکی آن ها با استفاده از گروه های سازگار رویشی مورد مطالعه قرارگرفت. با استفاده از محیط حداقل حاوی 7 درصد کلرات پتاسیم (mmc)، 320 جهش یافته ی نیت بدست آمد. جهش یافتگان نیت بر اساس شکل پرگنه روی محیط پایه حاوی یکی از منابع ازت شامل نیترات سدیم، نیتریت سدیم و هیپوزانتین گروه بندی شدند. کلیه ی جهش یافتگان نیت بر اساس استفاده از منابع ازت در سه کلاس فنوتیپی (nit1) 62/5 درصد، (nit3) 12/5 درصد و (nitm) 25 درصد قرار گرفتند. آزمون مکمل سازی بین جهش یافتگان نیت روی محیط کشت حداقل به عمل آمد. بدین وسیله تعداد گروه های سازگار رویشی در هر منطقه مشخص شد. پس از تعیین گروه های سازگار هر منطقه، گروه های سازگار مشترک بین مناطق نیز با استفاده از آزمون مکمل سازی انجام پذیرفت. در مجموع 26 گروه سازگار رویشی در بین جمعیت قارچ مشاهده شد که از این گروه، 8 گروه با 19 عضو به گلخانه ی a، 5 گروه با 10 عضو به گلخانه یb، 5 گروه با 10 عضو به گلخانه ی c و 8 گروه با 11 عضو به گلخانه ی d تعلق داشتند. بزرگترین گروه دارای 4 عضو و همچنین 13 گروه تک عضوی وجود داشت. وجود تعداد زیادی از گروه های سازگار رویشی تک عضوی نشان دهنده ی تنوع زیاد درجمعیت های قارچ در استان می باشد. از مجموع 26 گروه سازگار رویشی شناخته شده بین جدایه های این قارچ در مناطق مختلف جغرافیایی، 8 گروه آن ها در بیش از یک منطقه وجود داشت و بقیه فقط در مناطق منشأ دیده شدند. به منظور مطالعه ی کنترل بیولوژیک گونه ی مذکور، عوامل آنتاگونیست از منابع قابل دسترس تهیه گردیدند. ریسه های جدایه های تریکودرما پس از تماس با ریسه های b. cinerea موجب لیز شدن آن ها گردید. در برخی از جدایه ها نفوذ مستقیم ریسه های تریکودرما به داخل ریسه های b. cinerea مشاهده شد، اما اثری از تولید اندام های تخصص یافته برای نفوذ دیده نشد. سرعت پیشروی و کلونیزه کردن جدایه های t. atroviride و t. harzianum روی ریسه های b. cinerea زیادبود.ولی t. koningii در حد متوسط و t. virens بسیار ضعیف بود. t. atroviride با 87/75 درصد و t. virens با 6/25 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را در میزان لیز شدن سختینه ها داشتند.ترکیبات فرار t. harzianum بیشترین و t. sp کمترین تأثیر را در کنترل رشد میسلیومی عامل بیماری داشتند. در بررسی تأثیر آنتاگونیست بر روی علائم بیماری در میزبان، t. harzianum، t. atroviride و t. asterellium بیشترین تأثیر را روی برگ های تلقیح شده با پاتوژن داشتند. جدایه های مذکور باعث کاهش علائم ناشی از بیماری در مقایسه با تیمار شاهد گردیدند. در تیمار شاهد علائم بیماری بصورت زخم های نکروتیک مشاهده شد. بررسی تأثیر قارچکش ها در کنترل رشد میسلیومی b. cinerea در شرایط آزمایشگاه نشان داد که قارچکش ایپرودیون با 96/5 درصد بیشترین و قارچکش کاربندازیم با 92/3 درصد کمترین بازدارندگی از رشد میسلیومی b. cinerea را داشتند.